Bilindiği gibi mühendislik toplumda teknik sorunları çözerek yaşam kalitemizi
arttırmaya odaklanmış olan bir meslektir. Çok gelişmiş bulunan ulaşım ve
iletişim olanakları nedeniyle geçmiştekinden daha küresel bir meslek haline
gelmiş durumdadır. Bu durum özellikle mühendisleri kendi ülkelerinde olduğu
gibi yabancı ülkelerde de iş bulup çalışması olanağını arttırmıştır. Bu oluşum
mühendislere daha fazla beceriye sahip olmaları gereğinin yanı sıra önemli
sorumluluklar da yüklemektedir. Bu nedenle görülen eğitimin şeffaf, alınan
diplomaların tanınır olması ve küresel ölçekte belirlenmiş olan asgari şartları
sağlaması günümüzde büyük önem kazanmıştır. Bu şartların karşılandığının
belgelenmesinde en etkin yollardan birisi de söz konusu mühendislik programının
yetkili kurumlar tarafından akredite edilmiş olmalarıdır.
Bir ürün veya hizmetin piyasanın talep
ettiği şartlara, standartlara uygunluğunu göstermek üzere resmi bir otorite
tarafından yetkilendirilen bir kuruluş tarafından o ürün veya hizmeti yapan
kuruluşun evrensel ölçütlere göre değerlendirilmesi, teknik ve idari
yetkinliklerinin onaylanması ve bu işlemin belirli aralıklarla yinelenmesi
sürecidir.
Ölçütleri güncel ve anlaşılır, süreçleri
iyi tanımlanmış ve net, ulusal ve/veya uluslararası otoriteler tarafından
tanınmış ve yetkilendirilmiş, bağımsız sivil toplum örgütü statüsünde olan
kuruluşlar tarafından değerlendirmeler yapılmakta ve akreditasyon süreçleri
işletilmektedir. Ulusal bağlamda MÜDEK (Mühendislik
Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği), tüm bu niteliklere
sahip ve YÖK tarafından tanınarak ulusal
mühendislik lisans programlarını akredite etmek üzere yetkilendirilmiş bulunan
tek kurumdur.
MÜDEK iki büyük ve önemli uluslararası
akreditasyon kuruluşları şemsiye platformunun üyesidir.
ENAEE
(European Network for Accreditation of Engineering Education):
Mühendislik lisans programlarının
akreditasyonu konusunda Avrupa düzeyinde uluslararası tanınırlığı sağlayan
örgüt olup şu ülkelere ait akreditasyon kuruluşlarını bünyesinde
barındırmaktadır:
Türkiye'de MÜDEK tarafından akredite
edilen bir program bu ülkelerde de kendi kuruluşları tarafından akredite edilen
programlarla eşdeğer sayılmaktadır.
IEA (International Engineering
Alliance-Washington Accord):
Bu platforma üye ülkelerin akreditasyona
yetkili kuruluşları imzaladıkları "Washington Accord" anlaşmasıyla birbirlerinin
kendi ülkelerinde akredite ettiği programları eşdeğer sayarak tanımaktadır. Bu
platforma üye ülkeler şunlardır:
1.
Türkiye (*)
Böylece MÜDEK akreditasyonunu alan bir
program kendi ülkesinde ve kendi ülkesi dışındaki 25 farklı ülkede mezunlarının
diplamalarının tanınması ve geçerliliği açısından çok önemli avantajlar elde
etmektedir.
(*) Aynı zamanda ENAEE
üyesidir.
Avrupa yüksek öğretim alanında yer alan
ülkelerde ENAEE tarafından yetkilendirilmiş kurumlar tarafından akredite edilen
mühendislik lisans programlarına verilen sertifikadır. Avrupa'da diplomaların
denkliğini belirlemede çok fayda sağlamaktadır. Ülkemizde MÜDEK tarafından akredite
edilen tüm lisans programları aynı zamanda EUR-ACEetiketini almaya da hak kazanmaktadır.
MÜDEK aşağıda çok kısa olarak özetlenmiş
bulunan ölçütleri dikkate alarak değerlendirme yapmakta ve bu ölçütleri
sağlayan mühendislik lisans programlarına akreditasyon vermektedir:
Ölçüt 1. Öğrenciler
Bir mühendislik programının
değerlendirmesinde programın girdilerinden biri olan öğrencilerin niteliği,
gelişimi ve başarıları önemlidir. Bu nedenle; öğrencilerin kalitesi,
girdiklerinde sahip oldukları alt-yapı, öğrenci değişim programları,
yatay-dikey geçişler, ÇAP ve YAP programları ile bunlara ait uygulamalar,
aldıkları danuşmanlık hizmeti, değerlendirmelerin şeffaflığı ve adilliği ile
mezuniyet şartları ve bunları kontrol eden mekanizmalar değerlendirilmektedir.
Ölçüt 2. Program Eğitim Amaçları
Program mezunlarının yakın bir gelecekte
erişmeleri istenen kariyer hedefleri (program amaçları) paydaş görüşleri
alınarak tanımlanmış olmalı, kurumun misyonuna uygun olmalı, yayınlanarak
topluma duyurulmuş olmalı ve uygun aralıklarla güncellenmelidir.
Ölçüt 3. Program Çıktıları
Mezun olana kadar programın kazandırılması
gereken bilgi, beceri ve davranışlardır. Program çıktılarının aşağıdaki MÜDEK
çıktılarını kapsaması ve bir sistem vasıtasıyla ölçülerek mezunlara
kazandırıldığının kanıtlanması gereklidir.
Ölçüt 4. Sürekli İyileştirme
Program için kurulan ölçme-değerlendirme
sisteminden elde edilen sonuçlar programın sürekli iyileştirmesinde
kullanılmalı, buna ilişkin kanıtlar sunulmalıdır.
Ölçüt 5. Eğitim Planı
Programın eğitim amaçlarını ve çıktılarını
destekleyen bir eğitim planı (müfredatı) olmalı ve aşağıdaki bileşenleri
içermelidir:
Ölçüt 6. Öğretim Kadrosu
Öğretim kadrosu programın temel unsurudur.
Bu nedenle; sayıca ve kalite olarak programın tüm alanlarını kapsayacak şekilde
yeterli olmalı, kurumda öğretim üyeliğine atanma ve yükseltilme kriterleri
bunları sağlayacak şekilde düzenlenmiş ve uygulanıyor olmalıdır.
Ölçüt 7. Altyapı
Sınıflar, laboratuvarlar, kütüphane,
bilgisayar altyapısı vb. yeterli olmalı, laboratuvar ve diğer yerlerde yeterli
güvenlik önlemi alınmış, engelliler için altyapı düzenlemesi yapılmış
olmalıdır. Ders dışı sosyal faaliyetler desteklenmelidir.
Ölçüt 8. Kurum Desteği ve Parasal
Kaynaklar
Üniversitenin idari desteği ve kaynakları
programın kalitesini sağlayacak düzeyde olmalı, yeterli destek personeli
(idari, teknik) bulunmalıdır. Kaynaklar nitelikli öğretim üyesi kadrosunu
kuruma çekebilecek düzeyde olmalıdır.
Ölçüt 9. Organizasyon ve Karar Alma
Süreçleri
Üniversitenin genel anlamda işleyişi,
Rektörlük / Fakülte / Bölüm arasındaki ilişkiler, Bölümün kendi içindeki karar
alma mekanizmaları ve işletilen süreçler ile bunların tutarlılığı
değerlendirilmektedir.
Ölçüt 10. Programa (örneğin Makine Müh.)
Özgü Ölçütler
Bu ölçüt, ilgili mühendislik programının
sağlaması gereken ek koşulları belirtmektedir. Örneğin Makine Mühendisliği
Programına ait ek koşullar şu alt ölçütleri içermektedir:
Tüm bu ölçütlerde yetersizlik bulunmaması
durumunda program MÜDEK tarafından akredite edilmektedir.
Çıktı değerlendirmelerini esas alan MÜDEK
akreditasyon sürecine başvurabilmenin en önemli önşartı, başvuru tarihinde
programdan mezun verilmiş olması gereğidir. Bu nedenle öncelikle 4 yıl mezun
vermiş bulunan Makine Mühendisliği (İngilizce) lisans programının akreditasyonu
için 2015 yılı başında gerekli başvuruda bulunulmuş ve başarıyla yürütülen
süreç sonrası Temmuz 2016'da programın 5 yıl süreliğine MÜDEK akreditasyonu
alınmıştır. Bu program aynı zamanda mezunlarının diplomalarında EUR-ACE
etiketini kullanma hakkını da aynı süre için almış durumdadır. MÜDEK
akreditasyon geçerlik süresini Makine Mühendisliği (İngilizce) Lisans Programı
için 30.Eylül.2022 ve
30.Eylül.2027 , Makine Mühendisliği (Türkçe) Lisans Programı için 01.Mayıs.2022 ve
30.Eylül.2027 ve Mekatronik Mühendisliği Lisans Programı için 01 Mayıs.2022 ve
30.Eylül.2024 olarak belirlemiş olup
bu zaman aralığında mezun olan ve olacak tüm program mezunları MÜDEK
akreditasyonuna sahip olarak diplomalarını alacaklardır.