TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU TEPKİLERİNİ ANLAMAK / UNDERSTANDING THE REACTIONS OF POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER

Travma sözcüğü yaralanma anlamına gelir. Tıp alanında kemik ya da doku hasarlarını içeren fiziksel yaralanmaları tarif etmek için kullanılır. Ruhsal ve duygusal alanda ise algılama, hissetme, düşünme, hafıza ya da hayal kurma gibi süreçler belli dönemlerde ya da uzun vadede işlevlerini belirgin derecede kısıtlanmışa ve normal olarak işlev görmüyorsa ruhsal bir yaralanmadan bahsedilir. 

Travma sonrası stres bozukluğu travmatik bir yaşantının sonucunda oluşabilecek ruhsal bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Travmatik yaşantılar, bir insanın kendisinin ya da başkalarının hayatını ve güvenliğini tehdit eden aşırı tehlikeli ve/veya çoğu kez olağandışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkiler ve/veya korkunç durumlardır. Travmatik yaşantılara örnek olarak; doğal afetler, ağır kazalar, savaşlar, ölümcül hastalıklar ile bedensel veya cinsel şiddet gösterilebilir. Bir veya birkaç travmatik durumun sonucunda, eğer bir kimsenin kendisi maruz kaldıysa ve/veya başka bir insanın başına gelen korkunç bir olaya (mesela ağır bir trafik kazasına) tanık olmuşsa, travma sonrası stres bozukluğu TSSB oluşabilmektedir.

Travmatik bir yaşantının olumsuz etkilerinin zaman ilerledikçe azalması beklenmektedir. Travmatik yaşantı sonucunda; tekrar yaşama, kaçınma ve sürekli tehdit altında olma duygusu yaşayabilmektedir. 

Tekrar yaşama; İnsanlar travmatik durumlarından değişik şekillerde tekrar yaşayabilirler. Bunlar yoğun duyguların (mesela korku) ve bedensel tepkilerin ( gerilim, acılar) ortaya çıkmasına neden olabilir.

 Travmatik yaşantı deneyiminin ansızın ya da bir tetikleyici/hatırlatıcı ile tekrar ortaya çıkmasıdır.

Kaçınma; mesela trafik kazası kapsamında travmatik bir yaşantısı olmuş olan insanlar, trafikte özellikle bu travmatik yaşantıyla sıkı sıkıya bağlı durumlardan kaçınma eğilimi gösterir. Mesela mağdurların bizzat araba sürmekten veya yakın mesafe toplu taşıma araçlarını (mesela otobüs, metro) kullanmaktan vazgeçtikleri görülebilir. 

Sürekli tehdit altında bulunma duygusu; Travmatik durumdan uzun bir zaman geçtikten sonra bile kendilerini travmatik yaşantıların geri gelme olanağının tehdidi altında hissederler. Çevrelerinde sürekli olarak tehlike belirtisi olup olmadığını araştırırlar. 

 • Yardım aramaya çekinme 

• Umutsuzluk 

• Olayı hatırlamaktan kaçınma 

• Kişi, travmatik olayla ilgili anıları rahatsız edici biçimde sık sık hatırlar 

• Olayı hatırlatan etkenler karşısında yoğun psikolojik sıkıntı duyar 

• Travmayla ilgili konuşmaktan, travmayla ilişkili mekanlara gitmekten, travmayı hatırlatan uyaranlardan kaçınır 

• Daha önceden önemli görülen etkinliklere ve/veya insan ilişkilerine ilgi azalmıştır 

• Yabancılaşma hissi tarifler 

• Gelecek duygusunu yitirmiştir

• Bu nedenlerle artmış uyarılmışlık hali içindedir

• Uyku problemleri

• Çabuk sinirlenme

• Öfke kontrol zorluğu 

• Aşırı irkilme tepkileri yaşar 

Bu sorunların farkına varıp, yardım aramak sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır. 

Olay olmamış gibi davranmak, unutmaya çalışmak travmanın olumsuz etkilerini azaltmamaktadır. Sorunlar için yardım arayan, sorunlarını başkalarıyla paylaşan kişilerin, iyileşme süreçlerinin daha az sancılı ve sürelerinin daha kısa olduğuna dair araştırmalar sayısı oldukça yüksektir. . Kişinin elde edebildiği sosyal destek de travma sonrasında iyileşmeye olumlu etkide bulunuyor. Sosyal destek az ise özellikle depresyon belirtileri daha yoğun hissediliyor. 

Trauma means injury. It is used in the medical field to describe physical injuries involving bone or tissue damage. In mental and emotional terms, we can talk about a mental / psychological injury if the functioning of the processes such as feeling, thinking, memory or dreaming are severely restricted or if these processes cannot function normally for a short or a long period of time. Post-traumatic stress disorder is defined as a mental illness that can occur because of a traumatic experience. 

Traumatic experiences are the effects and / or terrible situations caused by extremely dangerous and / or often unusual and unexpected events that threaten the life and safety of a person or others. Natural disasters, serious accidents, wars, fatal diseases and physical or sexual violence can be shown as examples of traumatic experiences. As a result of one or more traumatic situations, post-traumatic stress disorder PTSD can occur if a person has been exposed to and / or has witnessed a terrible event that happened to another person (for example, a serious traffic accident). 

The negative effects of a traumatic experience are expected to diminish over time. As a result of the traumatic experience, individuals may experience a feeling that they will relive the traumatic experience again, a sense of avoidance or constant threat. 

Reliving the traumatic experience: People can relive their traumatic situations in different ways. These can lead to intense emotions (eg fear) and bodily reactions (tension, pain). It is the reoccurance of atraumatic experience suddenly or with a trigger / reminder.

Avoidance: For example, people who have had a traumatic experience in the form of a traffic accident tend to avoid situations that are closely connected with this traumatic experience in traffic. In such cases, it can be seen that the victims stop driving themselves or using public transportation vehicles (eg buses, subways).

Feeling of constant threat: Even long after a traumatic situation, victims may feel threatened by the possibility of the return of the traumatic experience. They constantly search their environments to see if there are any signs of danger. 

• Hesitation to seek help 

• Despair 

• Avoiding remembering the traumatic experience 

• The person remembers the memories of the traumatic event disturbingly often 

• Feels intense psychological distress in the face of factors that remind the traumatic experience 

• Avoids talking about the traumatic experience, going to places related to the trauma, and the stimulants that remind of the trauma 

• Less interest in the activities and / or human relations that were previously considered important 

• Descriptions of feelings of alienation 

• The victim may have lost their sense of future 

• Sleep problems 

• Quick irritation 

• Anger control difficulty 

• Excessive startle reactions Recognizing these problems and seeking help will make it easier to solve them.

 Avoiding or trying to forget does not reduce the effects of trauma. 

Pretending that the traumatic experience did not happen and trying to forget do not reduce the negative effects of the trauma. There are many studies showing that people who seek help for their problems and share their problems with others have less pain and shorter recovery periods. The social support that the person can obtain also has a positive effect on post-trauma processing. As social support decreases, depression symptoms are felt more intensely.