Duyurular

Paylaş

OPAM'ın tasarladığı DAG Teleskopu'nda İlk Hareket Testi Gerçekleştirildi

Türkiye'nin uzay teknolojileri konusunda öncü üniversitesi olan Işık Üniversitesi'nin yüklenici konumunda olduğu Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Projesi kapsamında yürütülen çalışmalar hızla devam ediyor.

Optik tasarımı ile adaptif optik sisteminin tasarımını ve üretimini Işık Üniversitesi bünyesindeki Optomekatronik Uygulama Araştırma Merkezi'nin gerçekleştirdiği ve Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesinde yürütülen Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Teleskobu için ön teslim toplantısı, İtalya'nın Lecco kentinde gerçekleştirildi.

Üretici firmalar bilgi verdi

Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cemal İbiş, Makine Mühendisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Demirkol, Işık Üniversitesi Optomekatronik Araştırma ve Uygulama Merkezi (OPAM) Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Onur Keskin, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ayhan Çelik, ATASAM Müdürü ve DAG Proje Yürütücüsü Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak ile DAG Teleskop ve Kubbe üretici firmaları (AMOS - Belçika, EIE - İtalya) katılımıyla gerçekleşen toplantıda, üretici firma yöneticileri ve uzmanlar tarafından teleskop ve kubbeyle ilgili ayrıntılı bilgi verildi. Toplantının ardından DAG Teleskobu'nun kurulduğu Lecco'daki fabrikaya heyet tarafından kapsamlı bir teknik ziyaret düzenlendi.

Teleskopun ilk testi gerçekleştirildi

Kaba inşaatı tamamlanan ve kubbe kurulum çalışmaları başlatılan DAG Projesi'nde önemli bir aşama daha kat edilerek, fabrika kurulumu tamamlanan 4 metre çaplı DAG Teleskobunun ilk test hareketleri katılımcı heyet eşliğinde gerçekleştirildi. DAG Teleskobu'nun mekanik, elektronik, optik, kontrol sistemleri ve yazılım test aşamalarına, ATASAM ve OPAM'dan farklı uzman ekiplerce önümüzdeki aylarda devam edilmesi ve böylece bir aşamanın daha 2019'un ilk aylarında tamamlanması yönünde kararlar alındı.

OPAM uzay gözlemlerinde büyük bir buluşa imza attı

İtalya'da üretimi devam eden, görünür ve kızılötesi alanda çalışacak dört metre çaplı ilk optik teleskopun tüm optik ve mekanik tasarımını yaparak Türkiye'ye kazandıran Işık Üniversitesi bünyesindeki OPAM, astronomi alanında büyük bir buluşa imza attı. OPAM, uzay gözlemlerinde büyük sorunlardan biri olan görüntü sabitleme sorununu çözen, aynı anda birden çok bilimsel ekipmana tek başına hizmet verebilen DAG teleskopunda kullanılacak 'Derotator Sistemi' için Avrupa Patent Ofisi'ne (EPO) patent başvurularında bulundu.

Işık Üniversitesi bünyesindeki Optomekatronik Uygulama ve Araştırma Merkezi (OPAM), geliştirdiği özgün ve dünyada ilk kez bir teleskopun ana yapısına entegre edilen Derotator Sistemi ile astronomlara bilimsel çalışmalarında büyük kolaylık sağlayacak. Uzay ve havacılık alanında kullanılan milli teknolojilerin geliştirilmesi açısından büyük önem taşıyan OPAM'ın ürettiği sistem, uzun pozlu görüntülerde imge sabitleme ve görüntü netliği sunmasının yanı sıra astronomlara birden fazla bilimsel ekipmanla aynı anda çalışma olanağı da sağlıyor.

Uzay gözlemleri için kullanılan optik teleskoplar, bilimsel çıktılar alabilmek için teleskopa bağlanan odak düzlemi ekipmanlarıyla birlikte çalışmak zorunda. Böylece teleskopa gelen görüntü ve veriler, bu ekipmanlarda toplanarak analiz ediliyor. Teleskoplar Derotator gibi sistemler ile kullanılmadıkları zaman gözlem sırasında aşağı ve yukarı yöndeki kendi hareketleri, dünyanın kendi etrafında dönüşü, gözlenen cismin yörünge hareketi ve teleskobun gözlemlenen cismin hassas takibi sırasında dönme hareketi gibi sebeplerle, teleskoptan alınan uzun pozlu görüntülerde gözlenen cismin sahip olması gereken dairesel formu, eliptik olarak gözlemleniyor ve cismin gerçek halini yansıtmıyor.

Bu sorunu çözmek için şimdiye dek kullanılan rotator ve derotator sistemlerinde ise; tek bilim ekipmanına hizmet verme, optik hizalama, mekanik hassasiyetinin yetersizliği ve belirli periyodlarda yenilenmesi gereken mekanik düzen ayarı ve kalibrasyon zorunluluğu doğuyor ve astronomların yüksek performansta gözlem yapmalarına olanak sağlamıyordu.

Doğrudan Teleskopa Entegre Edilebiliyor

İşte tüm bu sorunları sahip olduğu akıllı optomekatronik yapıyla ortadan kaldıran OPAM'ın geliştirdiği Derotator sistemi, DAG teleskobuna entegre edilecek ve teleskobun odaklarında oluşan görüntüyü, daha önce dünya üzerindeki hiçbir teleskopta eşi görülmemiş hassasiyette sabitleyecek.

Daha önce bu amaç için kullanılan benzer sistemler teleskoplara haricen yerleştirilip, tek bir bilimsel ekipmanla çalışma zorunluluğu yaratırken, OPAM'ın sistemi doğrudan teleskopun içine entegre ediliyor ve astronomlara, teleskobun görüş alanı içerisinde birden çok bilimsel ekipmanla eşzamanlı çalışma olanağını yüksek çözünürlükte elde etme olanağı sağlıyor. Böylece kısıtlı gözlem süreleri içinde birden çok cihaz, birden çok görüntüyü ve veriyi analiz edebiliyor.

İlgili Dosyalar